Аўтар: Шымко Іна,
настаўніца гісторыі і грамадазнаўства
Глыбоцкай раённай гімназіі
Характарыстыка савецкага грамадства 20-30-х гг. праз прызму медыятэкстаў.
Частка 1. Работа з плакатамі
Тэарэтычныя і дыдактычныя матэрыялы да ўрокаў па сусветнай гісторыі і гісторыі Беларусі з 9 і 11 класах
Настаўніца гісторыі і грамадазнаўства Глыбоцкай раённай гімназіі Іна Шымко прапануе тэарэтычныя і практычныя матэрыялы для выкарыстання ў якасці дадатковага матэрыялу на ўроку гісторыі пры вывучэнні тэмы «Савецкае грамадства ў 20-30 гг.» або пры правядзенні абагульняючых урокаў. Для аналізу гістарычнай эпохі выкарыстаны савецкія плакаты 20-30 гг.
Распрацоўка ўтрымлівае дадатковыя матэрыялы для настаўніка, таксама прапанаваны варыянты работы з названымі медыятэкстамі. Кожны блок уяўляе сабой закончаны матэрыял, які можна выкарыстоўваць варыятыўна - альбо працуючы з адным з відаў медыятэкстаў, альбо ў спалучэнні з іншымі медыятэкстамі, на меркаванне настаўнікі і зыходзячы з узроўню ведаў вучняў, часовых рамак і г.д.
Ключавыя паняцці: прапаганда, ідэалогія, агітацыя, плакат.
Медыятэкст: савецкі плакат.
Інфармацыя для настаўніка
Ва ўмовах непісьменнасці пераважнай большасці насельніцтва 1917-1920 гг. менавіта візуал, выявы мелі найбольшы эфект у прапагандзе новай ідэалогіі, новай сістэмы сацыяльных каштоўнасцяў, стандартаў паводзінаў і нормаў побыту, у арганізацыі святаў і вольнага часу. Вялікая ўвага надавалася абуджэнню сацыялістычнай актыўнасці мас, іх уключэнне ў розныя мерапрыемствы і арганізацыі. Камуністычная партыя на ўсіх этапах сваёй дзейнасці вялікае значэнне надавала прапагандзе марксісцка-ленінскіх ідэй і палітычнай агітацыі сярод «шырокіх слаёў працоўных мас». Адным з найважнейшых сродкаў масавай агітацыі і прапаганды сацыялістычнай ідэалогіі з'яўляецца плакат. Мастацтвазнаўца В.П.Палонскі пісаў «Ён патрабуе, заклікае, загадвае, накіроўвае». Плакат - гэта сродак арганізацыі калектыўнай псіхалогіі. Савецкай уладай менавіта плакатнай прапагандзе надавалася вялікае значэнне ў выхаванні чалавека сацыялізму
Плакат - гэта зварот да гледача ў кароткай аптычна запамінальнай форме. 2 часткі - малюнак і подпіс. 2-3 колеру. Галоўнае прызначэнне плаката: уплыў на людзей, а не іх інфармаванне.
Плакат:
- дазваляе раскрыць дух часу, распавядае пра вольны часу, пра асаблівасці спажывання.
- дэманструе асаблівасці мастацтва і мастацкага густу насельніцтва, узроўню жыцця.
- можа заклікаць да чаго-небудзь, дае інфармацыю пра розныя сферы грамадства
- перадае палітычны меседж (пасыл, ідэю), дазваляе зразумець ідэалогію, мэты партыі, іх лідэраў.
Варыянт работы з плакатамі (дадатак «ЛАТО»)
Навучэнцы дзеляцца на 4 групы. Навучэнцам прапануюцца плакаты, якія трэба суаднесці з падзеямі або рысамі савецкага грамадства. Далей, звяртаю увагу навучэнцаў, якія колеры ў асноўным выкарыстоўваюцца на плакаце, шрыфт. Чаму? (Для прыцягнення ўвагі, акцэнце на падзеі ці замацаванні паняцця)
Кожнай групе прапануецца выбраць 1-2 плаката і прааналізаваць па наступнай схеме:
- вызначыць падзея (і яго дату), якой прысвечаны плакат;
- вызначыць, на чыю палітычную замову ён быў выраблены і для якой аўдыторыі;
- прааналізаваць персанажы і сімвалы плаката;
- звярнуць увагу, якія фігуры, аб'екты вынесены на пярэдні план і што аднесена на задні план;
- прааналізаваць, якія фігуры і аб'екты намаляваныя вялікімі і маленькімі і чаму;
- сфармуляваць паведамленне (меседж) , якое плакат быў прызваны данесці да сваёй аўдыторыі.
Спампаваць дадатак Лато з плакатамі можна тут:
